CRIG walk's feit-of-fabelquiz!
Kanker is een verzamelnaam voor verschillende ziektes.
FEIT
Dat klopt! Kanker ontstaat door een willekeurige combinatie van foutjes in het genetisch materiaal van onze cellen, waardoor eigenlijk elke kanker verschillend is. Vaak worden kankers wel in bepaalde groepen ingedeeld, op basis van in welk orgaan ze ontstaan en welke eigenschappen ze hebben, maar zelfs dan kunnen er meer dan 100 groepen worden gemaakt.
Met ‘chemo’ en ‘bestraling’ wordt hetzelfde type therapie bedoeld.
FABEL
Chemotherapie is een behandeling met chemische stoffen die snel delende cellen zoals kankercellen kan vernietigen. Het wordt meestal toegediend via een infuus in de bloedbaan, zodat de therapie in het hele lichaam terechtkomt, en zo ook kankercellen kan aanvallen die zich verspreid hebben naar andere delen van het lichaam. Het feit dat heel wat van onze gezonde cellen ook snel delend zijn (zoals onze darmcellen), en dus ook worden aangevallen door de therapie, verklaart de typische bijwerkingen van vele types chemo, zoals misselijkheid.
Bij bestraling of radiotherapie worden hoog energetische stralen gebruikt om kankercellen te vernietigen. Dit gebeurt meestal lokaal, waarbij de stralen worden gericht op de plaats in het lichaam waar de tumor zich bevindt.
Gezond eten & voldoende bewegen verlaagt de kans op kanker.
FEIT
Je kunt niet vermijden dat je misschien kanker krijgt, maar door gezond te eten en veel te bewegen kan je wel je risico verkleinen, omdat je zo de kans op foutjes in je DNA beperkt. Vermijd/beperk overgewicht, alcohol, fastfood, roken…
In ongeveer de helft van de kankergevallen speelt erfelijkheid een doorslaggevende rol.
FABEL
Het is veel minder, in amper 5%! Dat betekent dat in de overgrote meerderheid van de gevallen de kanker niet kan verklaard worden door een typische erfelijke fout (zoals een fout in het gen BRCA1 dat zorgt voor een verhoogd risico op borstkanker) die werd overgeërfd, maar door een combinatie van genetische factoren, omgevingsfactoren en toeval.
Elke kankerbehandeling heeft bijwerkingen.
FABEL
De meeste kankerbehandelingen hebben wel degelijk bijwerkingen, maar voor sommige kankertypes zijn er doelgerichte therapieën voor handen die specifiek de kankercellen kunnen aanvallen, zonder gezonde cellen te beschadigen. Dit kan bijvoorbeeld als er door foutjes in het DNA echt een specifiek ‘kankereiwit’ is ontstaan, dat niet in gezonde cellen voorkomt, en er een geneesmiddel bestaat dat dit kankereiwit kan blokkeren. Jammer genoeg kan op dit moment maar een kleine minderheid van de patiënten met zo’n doelgerichte therapieën worden behandeld. Er gebeurt wel voortdurend verder onderzoek naar zo’n doelgerichte therapieën, ook bij CRIG.
Kanker is een ouderdomsziekte.
FEIT
Je kan kanker krijgen op elke leeftijd, maar 2 van de 3 mensen die een kankerdiagnose krijgen is ouder dan 65. Dit is logisch omdat kanker typisch ontstaat wanneer er zich teveel fouten in het DNA opstapelen in een cel. Hoe ouder je bent, hoe langer je cellen al leven, en hoe meer kans ze hebben gehad om fouten op te stapelen. Bovendien worden fouten in het DNA op latere leeftijd ook moeilijker door onze cellen hersteld, iets dat in ‘jonge cellen’ vaak wel nog lukt.
Kanker komt tegenwoordig meer voor dan vroeger.
FEIT
Het aantal mensen met een kankerdiagnose is sinds 1990 verdubbeld. Dit heeft verschillende oorzaken: een grotere en ouder wordende bevolking, een betere en vroegere diagnose (o.a. door screening), en de verandering in onze leefgewoonten (blootstelling aan schadelijke stoffen zoals tabaksrook, milieuverontreiniging, een ‘zittende’ levensstijl…). Gelukkig is het aantal mensen die overlijden aan de ziekte tegenwoordig wel veel kleiner dan vroeger dankzij betere behandelingen.
Immuuntherapie werkt goed voor alle kankers.
FABEL
Bij immuuntherapie wordt ons eigen afweersysteem ingezet om kankercellen aan te vallen, bijvoorbeeld door afweercellen actiever te maken, of door het voor het afweersysteem duidelijker te maken welke cellen kankercellen zijn. In sommige gevallen werkt immuuntherapie fantastisch, maar soms ook helemaal niet. Op dit moment worden er vooral bij longkanker, bloedkankers zoals leukemie en huidkanker goede resultaten bekomen met immuuntherapie, maar bij heel wat andere kankertypes lijkt immuuntherapie veel minder goed te werken. Ook tussen patiënten onderling is er een enorm verschil. Er gebeurt nu heel wat onderzoek om daar een verklaring voor te vinden, en om te kunnen voorspellen wie al dan niet baat heeft bij (de vaak dure) immuuntherapie.
Kanker kan opgespoord worden in het bloed.
FEIT
Dat klopt, maar dat is op dit moment enkel mogelijk als de tumor al relatief groot is en er voldoende tumormateriaal in het bloed is terecht gekomen. Er gebeurt wel veel onderzoek naar manieren om kanker al heel vroeg op te sporen in het bloed, omdat dit uiteraard een enorme meerwaarde zou zijn op vlak van screening en vroege diagnose. Met de steeds gevoeliger wordende technieken, zou het wel eens kunnen dat dit op relatief korte termijn mogelijk zal worden.
Chemotherapie is niet meer van deze tijd.
FABEL
Jammer genoeg reageren niet alle kankers goed op nieuwe behandelmethoden zoals immuuntherapie, en bestaan er geen doelgerichte therapieën voor alle kankers. Daarom blijft chemotherapie een belangrijke behandeltechniek, alleen, of vaak in combinatie en ter ondersteuning van andere behandelingen. Gelukkig is er ook op vlak van chemotherapie al heel wat veranderd de laatste jaren, en zijn er al heel wat nieuwere chemotherapeutica ontwikkeld die minder bijwerkingen vertonen dan de ‘klassieke’.